Over Social Media is al veel gezegd. Er valt ook veel over te zeggen en te vertellen. Maar het échte gevaar van Social Media zit hem in de onwetendheid van de massa gebruikers wereldwijd. Dát gevaar moet verder worden uitgelegd, op een begrijpelijke manier voor iedereen. Het is ook de reden waarom wij hier thuis zéér selectief zijn in het gebruik van Social Media. Wij gaan zéker niet met de massa mee.
Laten we Social Media eens goed bekijken. Want Social Media bestaat zowel offline als online; digitaal en in onze fysieke wereld. Die offline Social Media bestaat ondermeer uit kranten, tijdschriften, schoolkrantjes en zelfs prikborden. In die fysieke media lezen we updates, het laatste nieuws, achtergrond informatie en nog veel meer. Deze offline Social Media bronnen zijn er van oudsher om ons te informeren; later is dat veranderd in infotainment (informatie en amusement; bijvoorbeeld puzzels of comicstrips).
Om dat drukwerk betaalbaar te houden, werden advertenties een steeds belangrijkere bron van inkomsten binnen deze vorm. Kijken we naar vandaag de dag (anno 2024), dan is reclame de hoofdzaak en zijn de artikelen of programma's bijzaak geworden. We komen letterlijk om in de advertenties en worden continue gebombardeerd, zelfs met producten die we helemaal niet gebruiken of nodig hebben.
Dan komen we terecht in het moderne internet tijdperk (1990's tot heden): de computer, tablet en mobiele telefoon verbinden ons elke minuut van de dag met het internet. Datzelfde internet bracht de wereld ook bijéén. In plaats van brieven schrijven of faxen gingen we emailen en in plaats van bellen gingen we online.
Waren daar eerst de zogenaamde digitale prikborden (bulletin boards), niet veel later kwam Microsoft uit met het programma MSN Messenger. Ook ICQ als chatprogramma kwam uit, en de eerste tekenen van Social Media werden door iedereen met veel plezier gebruikt. Die ontwikkelingen echter evolueerden, net als de programmering van de software, waardoor er steeds meer mogelijk werd.
En hier kwamen ook de eerste gevaren om de hoek kijken. Identiteitsdiefstal (je voordoen als iemand anders), accounthacking (met gestolen gegevens van iemand anders Social Media gebruiken), oplichting (bij transacties op verkoopsites), phising (iemand lokken naar een vervalste website om zo achter privégegevens te komen), grooming (een volwassene die probeert minderjarigen te verleiden tot seksuele activiteiten), doxing (het publiekelijk ongevraagd delen van privégegevens van anderen), spyware (extra software die bijvoorbeeld je toetsaanslagen en je internetgedrag opslaat en deelt), en nog veel meer nare dingen waren (en zijn) het gevolg.
En of dat nog niet erg genoeg is, zijn de eigenaren middels hun personeel (programmeurs) ook nog eens bezig om álles over jou te weten te komen; dit heet social engineering en is een zeer kwalijke ontwikkeling van vooral mega coörporaties. Zij slaan letterlijk álles op wat jij maar typt, post, zoekt, of invult. Waar dan ook op het internet. Deels gebeurt dit met cookies, maar ook vooral in de programmering van Social Media (de veelbesproken algoritmes). Algoritmes kunnen véél meer dan alleen social engineering; algoritmes kunnen je ook sturen in de richting van bepaalde informatie, of het verbergen van andere informatie voor je.
Zo is bijvoorbeeld Google's zoekmachine de laatste jaren ook enorm veranderd in zijn zoekresultaten, en dat is met opzet gedaan door algoritmes. Diverse 'gratis' spelletjes hebben aankoopmogelijkheden ín het spel zelf, en raad eens? Je zult altijd nét iets tekort komen in je spel waardoor je wéér een nieuwe aankoop moet doen. Ook dát is het werk van algoritmes. Dat werkt verslavend op ons brein en zo verdien enkele grote bedrijven enorm veel geld dankzij jouw continue vernieuwde aankopen.
En of dat allemaal nog niet erg genoeg is, leven we ook nog eens in een tijdperk waarin miljardairs complete Social Media bedrijven overnemen (bijvoorbeeld Twitter wordt X door Elon Musk, of ByteDance's Tik Tok wordt geregeerd door de Chinese overheid) en niet alleen de algoritmes aanpassen, of zelfs lidmaatschapsgeld vragen, maar zelfs de content (inhoud) sturen en beheersen voor elke specifieke gebruiker(!).
Zo is platform X veranderd van Twitter's open Social Media platform naar een betaald podium voor extreemrechts gedachtengoed. De vele miljoenen gebruikers hebben als reactie het platform verlaten en zijn massaal overgestapt naar het gratis open source model BlueSky. Tik Tok is een ander verhaal: waar Chinese Tik Tok gebruikers vooral positieve opvoedende en lerende video's te zien krijgen, gericht op het Chinese publiek, daar heeft de rest van de wereld een versie waar alles mag en kan; vooral platvloers, ordinair, en op uiterlijk of geld gericht onder de voornamelijk jonge gebruikers.
Chinese kinderen wordt bijvoorbeeld geleerd om hoé te investeren in crypto, hoe financieel onafhankelijk te worden, en hoe succesvol ondernemer te worden, terwijl de rest van de wereld mag kijken naar make-up tutorials of het nieuwste danspasje. Dan is alles bij lekaar opgeteld het gevaar van Social Media voor gebruikers zó groot geworden, en niet alleen voor de jongeren, dat er regelgeving moet gaan komen; dat is hard nodig.
En die eerste stappen worden al genomen. Zo heeft Europa (via Brussel) de aller strengste online privacy wetgeving ter wereld aangenomen. Deze AVG/GDPR (Algemene Verordening Gegevensbescherming/ General Data Protection Regulation) heeft er al voor gezorgd dat bedrijven als Google, Facebook en Instagram hun beleid en algoritmes hebben moeten aanpassen. Zelfs het machtige Amerika moet zich buigen naar deze recente wetgeving.
Bedrijven moeten nu aan hun klanten meedelen hoe hun gegevens worden gebruikt, gedeeld of opgeslagen, waarvoor dit wordt gedaan en hoe elk cookie van een website werkt en waarvoor dit dient. Bovendien kan elke eigenaar van die gegevens (jij als gebruiker of klant) op elk moment deze gegevens opvragen, bewerken of zelfs laten verwijderen. Dit recht heb je altijd en overal bij elk bedrijf waar je zaken mee doet of hebt gedaan. En dit moet allemaal snel en gratis gebeuren door elk bedrijf, op jouw verzoek.
Steeds meer scholen doen de mobiele telefoon ook in de ban tijdens de lesuren. Kinderen dienen verplicht hun mobieltje in een zakje of lade op te bergen met het geluid uit aan het begin van elke les.
Vandaag heeft Australië een wereldprimeur gekregen, wnat de overheid heeft daar alle vormen van Social Media verboden voor kinderen tot en met 16 jaar. Geen Tik Tok, geen X, geen Instagram, geen Snapchat, enzovoorts. Kinderen moeten weer kunnen focussen op belangrijke zaken in het dagelijks leven zoals leren, studeren, buiten spelen, lezen, sporten, enzovoorts.
Dat niet alleen kinderen moeten worden beschermd mag duidelijk zijn na dit artikel. Bedrijven zijn maar op één ding uit: winst. En als je iets 'gratis' krijgt aangeboden, dan is de bedrijfs'winst' joúw informatie. Van politieke voorkeur, seksuele geaardheid, studierichting of beroep, je hobby's, je berichten, noem maar op. Jij bent dan als gebruiker de ruwe grondstof voor hun winst.
En dát is iets wat we per direct en desnoods mét wetgeving moeten stoppen. Niemand is de baas of verantwoordelijk over jouw informatie behalve jij. En alleen jij mag beslissen wie er wat doet met die informatie. En als Social Media wordt gebruikt om de komende generatie in het Westen om te toveren tot 'couch potatoes' ofwel bankzitters, terwijl men in
China diezelfde generatie slimmer en actiever laat worden, dan is het gevaar direct merkbaar en moeten we ook om dié reden ingrijpen.
