Een basisinkomen. Een onvoorwaardelijk basis inkomen (OBI, of UBI) pas goed in een circulaire economie. Laten we het concept eens goéd analyseren: een basisinkomen voor iédereen zal veel van de huidige problematiek wegnemen.
1. geen armoede meer. Een basisinkomen voor iedereen zal zorgen dat je gegarandeerd elke maand geld hebt om te wonen, verzekerd bent en kunt eten en drinken. Je krijgt dit maandbedrag tot aan je dood uitgekeerd, zonder enige vorm van tegenprestatie. Iedereen heeft minimaal geld. Bijkomend voordeel: de consumptie gaat omhoog, wat zorgt voor extra productie, wat zorgt voor meer welvaart.
2. geen dakloosheid meer. Met een basisinkomen kun je een woning of appartement huren. De woningbouw zal explosief stijgen omdat de vraag naar woningen ook explosief zal stijgen. Iedereen van de straat af in het nieuwe stelsel. Bijkomend voordeel: heel veel nieuwe woningen worden gebouwd, wat goed is voor de welvaart en rekening kan houden met persoonlijke woonwensen door nieuwe mogelijkheden en aangepaste wetgeving.
3. geen honger en voedselbanken meer. Door het basisinkomen heeft iedereen voldoende te eten én is er ook voldoende eten beschikbaar, doordat de manier waarop we voedsel verbouwen ingrijpend zal veranderen. Hierdoor dalen de prijzen van voedsel ook enorm, en iedereen zal voldoende kunnen eten en drinken. Bijkomend voordeel: gezondere voeding tegen lagere prijzen en overal en altijd beschikbaar. We zullen allemaal gezonder gaan leven.
4. geen stress meer. Als je wonen, voedsel en zorg zijn geregeld met een basisinkomen, dan is de ongezonde stress weg omdat niemand nog langer hoeft te zoeken naar een baan. Werken is niet langer noodzakelijk om te kunnen leven. Geen stress meer voor vroeg opstaan, lange reistijden en files, controle door het UWV bij werkloosheid; alle stress op dit gebied is verdwenen. Je mág werken, maar het is niet langer noodzakelijk om van te leven. Vaste arbeidscontracten komen te vervallen. Bijkomend voordeel: veel gezondheidsklachten zullen verdwijnen en men gaat ontspannen leven.
5. geen keuringen en controles meer. Ziek? Arbeidsongeschikt? Werkloos? Nu zit je vast aan allemaal oproepen, keuringen, herkeuringen en controles waar je aan moet voldoen. Niemand is voor zijn plezier ziek of werkloos. Maar dit is met een basisinkomen niet langer meer nodig. Het hele controle apparaat wordt overbodig. Bijkomend voordeel: heel veel kantoorruimte komt leeg te staan en deze kan worden omgebouwd tot appartementen.
6. tijd voor jezelf. Met een basisinkomen kom je helemaal toe aan tijd voor jezelf. Wat zou je gaan doen? Of juist niet doen? Wil je een verre reis maken? Dat kan gewoon. Wil je gaan leren of studeren? Daar heb je alle tijd voor. Wil je een eigen bedrijf beginnen. Dat kan allemaal. Op jouw eigen manier en in je eigen tempo. Een basisinkomen zorgt voor eigenwaarde en geeft je tijd om na te denken wie je bent, wat je wilt worden of doen, en ervoor zorgen dat dit mogelijk wordt gemaakt. Bijkomend voordeel: we worden een stuk productiever en creatiever, wat goed is voor de welvaart.
7. een duurzame samenleving. Binnen een circulaire economie past een duurzame samenleving. Niemand 'bezit' meer dan een ander en dat zorgt voor een meer ontspannen en respectvollere samenleving. Eveneens door zoveel mogelijk kosten naar de nul terug te brengen waar mogelijk, ontstaan er nieuwe technieken die een duurzame samenleving ten goede zullen komen. We moeten hiervoor wél afscheid nemen van veel wat nu oud en vertrouwd is. Bijkomend voordeel: we gaan er een veelvoud aan voordelen voor iedereen voor terugkrijgen.
Wat gaan we opofferen?
Om tot een basisinkomen te komen, moeten er eerst een aantal dingen worden opgeofferd, om de kosten zoveel mogelijk naar nul te brengen; zo betaal je als het ware het basisinkomen. De afbraak van deze huidige systemen staat veel mensen tegen, maar deze angsten zijn gebaseerd op onzekerheid en angst voor het onbekende. Feit is dat en ná invoering van het basisinkomen géén weg meer terug is naar het huidige oude systeem. Laten we eens kijken wat we opofferen:
a. banken en contant geld. Banken zijn duur, kosten veel geld en kunnen omvallen in een economisch systeem. Dat moeten we niet langer willen. Daarom zal een digitaal cryptosysteem een ideale oplossing kunnen zijn. Niemand kan nog slachtoffer worden van phising, er is geen fraude of diefstal meer mogelijk met (gestolen) bankpassen, kluiskraken is er niet meer bij, enorme transporten van munt- en briefgeld zijn overbodig geworden en verdere kosten zijn er niet. Een digitale portemonnee gekoppeld aan een anonieme rekening die digitaal is versleuteld met een niet te kraken code.
b. het ambtenaren apparaat. Ook ontzettend duur is het huidige ambtenaren apparaat. Veel overheidsdiensten zijn met een basisinkomen niet langer nodig, waaronder het UWV, reïntegratie bureaus en keuringsartsen. Al deze banen zijn niet langer nodig met een basisinkomen.
c. gemeentelijke diensten en kosten. Ook hier is ontzettend veel winst te behalen door banen en diensten sterk te reduceren. Het klinkt tegenstrijdig, maar laat ik wat voorbeelden noemen:
met een nieuwe generatie plasmaverbranders voor afval, hoeft de afvalstroom niet langer gescheiden te worden ingezameld. Containers voor plastic en metaal, oud papier en groen afval hoeven niet langer gescheiden van het restafval te worden aangeboden. Hierdoor zijn alle containers niet langer nodig bij woningen, wat naast extra ruimte ook extra kosten bespaart. Een nieuwe plasma afvalverbrander verbrandt niet op een traditionele manier, waardoor je tijdens het proces diverse schone reststoffen, half-fabrikaten en zelfs schone lucht als uitstoot krijgt. De gewonnen stoffen leveren aanzienlijk meer op, zijn lang niet zo bewerkingsintensief als nu en alles kan in zo'n installatie worden ingevoerd als brandstof. Ongescheiden afval in dit geval. Ook dure sorteercentra, de vele verschillende soorten vuilniswagens en al het bijbehroende personeel zijn niet langer nodig.
De kostenbesparingen zijn dusdanig dat ook het 'betalen per afvalzak' kan worden geschrapt. De gemeente gaat letterlijk rijk worden van je afval, in plaats van dat er nu geld bij moet.
d. verdere automatisering en robotisering. Door de komst van kunstmatige intelligentie, betere software én de komst van robots zijn minder of geen mensen meer nodig in het nieuwe stelsel. Deze kosten zoals loonkosten, vakantiegeld en pensioenen hoeft een werkgever niet langer te betalen en kan nu met een fractie van deze kosten de nieuwe software en de nieuwe robots hetzelfde werk laten doen, 24 uur per dag, 7 dagen per week en 365 dagen per jaar. Wat levert dit op? Een aanzienlijk hogere en effectievere productie van goederen en diensten, waardoor de prijs van deze producten en diensten aanzienlijk lager kan worden. Beter voor de eigenaar, beter voor de klant, beter voor iedereen. Niemand hoeft meer massaal in de file voor woon-werk verkeer, wat ook aanzienlijk de uitstoot van CO2 beperkt. Alles wordt goedkoper voor de consument, de eigenaar/producent verdient aanzienlijk meer en levert betere producten, en de natuur heeft er baat bij. Belastingconsulenten, boekhouders, maar ook kantoorpersoneel heeft zijn langste tijd gehad.
e. onze pensioenen. Één van de dingen die we ook moeten opofferen zijn onze opgebouwde pensioenen. Dat klint verschrikkelijk, maar vergeet niet: de huidige pensioenen hebben een groot deel van de inkomensongelijkheid veroorzaakt. En als de beurzen inklappen, zijn alle gekoppelde pensioenen ook meteen waardeloos. Pensioenen zijn duur, onbetaalbaar geworden en slechts voor de oude naoorlogse generatie weggelegd. Deze dure kosten zonder enige vorm van garantie moeten dus radicaal anders, en een basisinkomen voorziet daar in.
Waar gaan we het basisinkomen van betalen?
Kort gezegd: het is al betaald. Meteen al met de introductie van het nieuwe circulaire systeem betaald het basisinkomen zichzelf al uit, doordat in deze nieuwe economie de welvaart enorm zal stijgen. Zolang jij leeft, moeten er goederen, voedsel, zorg en een woning voor je worden geregeld. Dat doet het basisinkomen voor je. Hoe langer jij gezond zult leven, hoe meer je bijdraagt aan de nieuwe circulaire economie. Jij neemt goederen en diensten af, en deze goederen en diensten moeten worden gemaakt. Jij staat centraal in het nieuwe systeem.
Om voldoende voedsel en schoon drinkwater te produceren zijn veel nieuwe industrieën en technologieën nodig. Deze moeten letterlijk worden gemaakt. Veel nieuwe banen dus. En dat kan, want de meeste banen in het oude stelsel zijn verdwenen. Nieuwe banen zorgt ook voor nieuwe opleidingen en nieuwe kennis. Daarnaast moeten deze nieuwe industrieën en technologieën ook worden onderhouden en gerepareerd. Nieuwe vakmensen met nieuwe beroepen komen om de hoek kijken. De welvaart ligt voor het oprapen.
Nadat robots de productie van voedsel zullen overnemen, kunnen we de eigenaar/producent een inkomstenbelasting per robot gaan vragen. Deze inkomstenbelasting gaat in de pot voor het basisinkomen. En omdat de productie ontzettend omhoog gaat, verdient de producent ook een veelvoud. Welvaart dus.
Het oude ambtenaren apparaat wat niet meer nodig is, bespaart aan loonkosten, huisvestingskosten en gebouwen. Dit zijn honderden miljoenen, zo niet miljarden. Ook deze kostenbesparing gaat in de pot voor het basisinkomen.
We zeiden het al eerder, ook de pensioenen moeten er aan geloven. Dit komt neer op ongeveer 6 triljoen ofwel 6.000 miljard euro voor Nederland, op dit moment. Hiermee is het basisinkomenspotje meteen goed gevuld.
Tenslotte gaan ook álle potjes van uitkeringen, vergoedingen en toeslagen hier in. Deze houden op te bestaan, omdat ze niet langer nodig zijn. Al dit gaat komt ook in de pot voor het basisinkomen.
Het basisinkomen voor iedereen is hiermee ruimschoots afgedekt. Wil je gaan werken? Dat kan, je betaalt dan wel 50% inkomstenbelasting over je arbeid. Deze inkomstenbelasting vloeit ook direct terug in de pot voor het basisinkomen.
Hoe hoog gaat het basisinkomen voor iedereen worden?
Ik denk dat dit verschilt per economische regio in beginsel. Niet alle landen zullen of willen meedoen bij de introductie, maar zodra ze zien wat het oplevert, zal geen land nog twijfelen aan het succes er van. Er gaan bedragen rond van 700 euro per persoon tot 2000 euro per persoon, per maand. Daarnaast zou er nog eenzelfde bedrag gaan gelden voor de woning, dus adresgebonden.
Het is nog afwachten wat de werkelijke hoogte zal zijn voor ons. Het mooiste ideaal is natuurlijk dat er een wereldwijd gelijkwaardig basisinkomen gaat komen voor álle wereldburgers, van het 18e jaar tot aan de dood. Maar dat zijn zaken die op dit moment worden doorgerekend. Een basisinkomen gaat zorgen voor een eerlijke wereld, met voldoende voor iedereen, een circulaire economie waarin mens en natuur gaan herstellen van wat we elkaar en de planeet hebben aangedaan en waarin we tijd krijgen voor onszelf en ons gezin, waarin we kunnen nadenken wat we willen gaan doen of wat we willen worden.
Een basisinkomen zorgt voor eerlijkheid, gelijkwaardigheid én het lost veel sociale problematiek van nú op in één klap. Wat we ervoor opofferen is slechts weinig met wat we ervoor terugkrijgen: een herstellende planeet met sterke economische groei en een waardig bestaan voor iedereen. Het is de hoogste tijd.
