Oorlog is een verradelijke val. Een zwart gat met een sterk aanzuigende werking. Oorlog is verwoestend. Laten we het allemaal daarover eens zijn tenminste. De recente oorlog in Oekraïne is daar een praktijkvoorbeeld van. Miljoenen mensen op de vlucht, omdat zogenaamde leiders niet meer met elkaar rond de tafel kunnen om te praten over meningsverschillen; hoe groot of klein deze ook zijn.
In het geval van Oekraïne zijn de meningsverschillen beiden; groot vanwege de geopolitieke voordelen die Oost en West er kunnen halen. Klein vanwege de zogenaamde communicatieverschillen over veilige vluchtroutes (corridors) voor de plaatselijke bevolking. En of dat nog niet genoeg is, verwelkomen zowel Rusland als Oekraïne met open armen hele groepen 'vrijwilligers'. Soldaten uit andere landen. Zoals gezegd, oorlog is een zwart gat met een sterk aanzuigende werking. We kiezen één kant, we strijden voor één vlag, één mening, één geopolitiek voordeel, en zie daar: de ellende is niet te overzien. Alles wordt schaars, duur en de meningen verharden.
De strijd is ook ongelijk: Rusland heeft een veelvoud aan legereenheden, soldaten en beschikt zelfs over kernwapens. Maar Europa en de NAVO (middels Amerika) houden zich aan de zijkant in het conflict. Waarom? En waarom is dat verstandig? Laten we eens verder kijken.
Waarom grijpt Europa niet in? We hebben toch een Europese strijdmacht? Zo eenvoudig is dat niet. Ten eerste is Oekraïne geen lid van de Europese Unie, we hebben geen recht om een vreemd land binnen te vallen want dat is een oorlogsverklaring op zich. Het zou resulteren in een nieuwe Wereldoorlog met desastreuze gevolgen. Oekraïne versneld lid laten worden dan maar van de Europese Unie? Ook dit kan en mag niet zomaar, en al helemaal niet in oorlogstijd. Ook dit zou resulteren in de inzet van kernwapens door Rusland. Het enige wat we wél kunnen doen, dat doen we al inmiddels. De Russische economie financieel en materieel helemaal afknijpen, en ondertussen zoveel mogelijk burgers uit Oekraïne een veilige haven bieden zolang dit conflict blijft duren. Ook het afknijpen en isoleren van Wit Rusland zou een optie kunnen worden, omdat die steun betuigen aan Rusland in dit conflict.
Waarom grijpt de NAVO niet in? We zijn toch NAVO-leden bij elkaar? Kan de Oekraïne geen NAVO-lid worden en om hulp vragen? Het korte antwoord is: nee. Wat uitgebreider omdat het land in staat van oorlog is. In vredestijd kun je een lidmaatschap aanvragen, maar niet in oorlogstijd. Zo werkt het eenvoudigweg niet. We kunnen wél de NAVO-landen uitbreiden met landen die (nu nog) in vrede leven, zoals bijvoorbeeld Finland. Dat kan relatief snel worden goedgekeurd. Een land als Moldavië kent ook (nog) geen oorlog, maar is geen EU-lid en kan dus niet zomaar lidmaatschap aanvragen van de NAVO. Breekt de NAVO met één van deze regels, dan is het wederom een nieuwe Wereldoorlog, waarvan we het einde al zo'n 80 jaar kennen.
Humanitaire hulp bieden dus, door vluchtelingen op te vangen. En lichte militaire hulp, in de vorm van levering van lichte wapens, beschermingsmiddelen, levensmiddelen en lichte militaire training. Ook moeten we ons emotioneel niet laten meetrekken in de val die oorlog heet. Kalm blijven, hulp bieden en wachten tot dit eindigt. Met het bieden van humanitaire hulp hoef je ook geen kanten te kiezen of slechts één mening te hebben. Want een machtig wapen in de strijd is wat tegenwoordig zo mooi 'fake news' wordt genoemd. Miscommunicatie, desinformatie en het beïnvloeden van de massa zijn krachtige psychologische wapens in tijden van oorlog.
En wie denkt dat wij hiervan gevrijwaard zijn, heeft het heel erg mis. Ook onze media wordt gebruikt in deze strijd. Éénzijdige berichtgeving, meningen van presentatoren, columns in krant of op de radio; ook wij worden bewerkt in onze meningen. We horen dat Rusland de eigen staatsmedia alleen nog laat uitzenden met pro-Russische berichten. En wij dan? In het Westen? Facebook en Youtube hebben Russische kanalen afgekapt, zodat wij geen eigen beeld kunnen vormen dan via onze eigen bewerkte media. Wat is dan erger?
Natuurlijk: we wíllen zo graag zoveel meer doen op dit moment, van een actie op touw zetten, geld en spullen doneren, vluchtelingen zelf ophalen, tot aan meevechten toe. En precies dát is het gevaar van die aanzuigende werking van oorlog. Juist daardoor kunnen andere landen ook betrokken raken bij die oorlog en dan kan het razendsnel escaleren. Vergeet niet dat Rusland een supermacht is, ook al zijn we het er allemaal onvoorwaardelijk over eens dat deze oorlog nooit door Rusland gestart had mogen worden. Dat is een feit.
Maar waar vandaan komt die meevecht-psyche eigenlijk? Wat maakt het, dat doodgewone burgers bereid zijn om met gevaar voor eigen leven op de één of andere manier bereid zijn om een onderdeel te zijn van deze oorlog? Is het dichtbij? Is het de Tweede Oorlog met haar geschiedenis? Is Oekraïne een favoriet vakantieland? Ook hier weer een moment van zelfreflectie.
Bedrijven zijn haast allemaal onderdeel van multinationals. Deze hebben in vredestijd oud-militairen in dienst genomen voor topfuncties, om hun bedrijven te laten groeien. Termen als LEAN zijn iedereen wel bekend. Maar hierdoor zijn interne bedrijfsstructuren veranderd in legerkampen, waarbij een handjevol mensen met vaste contracten de legerleiding vormen en waarbij de uitzendbureaus zijn verworden tot recruitment kantoren en het tijdelijk personeel alleen maar in dienst komt voor een tour-of-duty.
Alles voor een onverstoorde topproductie, maximale winstgevendheid en minimale verspilling. Winnen is alles. Jij en je collega's klaargestoomd via huisregels van een bedrijf. Niet klagen, wel luisteren en zonder problemen je prestaties leveren. En dan mag je weer weg. Bedankt. Ondertussen moet je weer op zoek naar een andere baan, met andere collega's en een andere set huisregels. Concurreren tegen bodemsalarissen met uitzicht op helemaal niets. Geen vast contract, geen woning om te huren of te kopen, en prijzen die de pan uitrijzen.
Ook wij in Nederland strijden al jaren. Tegen elkaar, op de werkvloer voor een contract. Tegen elkaar, bij het opbieden voor een koophuis. Tegen elkaar, bij sportevenementen. Strijd zit diepgeworteld, psychologisch gezien. Wellicht dat deze oorlog ons zelf ook een wat meer inzicht geeft in waar we mee bezig zijn, wat we elkaar aandoen, en hoe we verder willen samen. Tenslotte geven we allemaal om de vluchtelingen uit Oekraïne. Laten we ook weer gaan geven om onszelf en zorgen voor elkaar. We zijn alles wat we hebben...
