In een tijd van conflicten in de wereld, valt een opmerkelijke factor op. Naast oorlog is ook geweld een schijnbaar niet uit te roeien element in onze moderne samenleving. Geweld wat al even oud is als de beschaving. Wat valt hier in op? Steevast een drietal pijlers: sport, politiek en religie.
De verharding van de samenleving zien we al terug op het sportveld langs de zijlijn bij jeugdclubs. Toeschouwers, ouders en zelfs jonge minderjarige spelers die met elkaar op de vuist gaan. Het is niets nieuws. Bij het profvoetbal keert ook de mentaliteit onder volwassenen terug uit de jaren '80, waarbij doelgericht wordt gevochten en de bezochte wedstrijd bijzaak is.
Eveneens is polarisering in de politiek een springplank voor geweld en dreiging. Verharde debatten voor het eigen gelijk in plaats van over de feiten, het verdraaien van de feiten voor eigen gewin, standpunten herzien voor populisme en stemmen winnen, het inzetten van moties van afkeuring aan de lopende band en het zelfs thuis opzoeken van politici als een groep het niet eens is met uit te voeren beleid.
Daarnaast zien we nu een oorlog binnen Europa, waarbij zelfs een Russische kerkvorst openlijk vóór een gevoerde oorlog is, terwijl we nog verse wonden hebben van de conflicten tussen katholieken en protestanten in Ierland, en een Baskische afscheidingsbeweging bij Spanje. Religie zorgt ook voor -héél dichtbij- langdurige conflicten die waarschijnlijk nooit opgelost gaan worden en alleen maar slachtoffers kent. En wat te denken van de vele terroristische aanslagen vanuit extreem-Islamitische hoek, met auto's vrachtwagens of een groep met mitrailleurs in een discotheek?
Wat is er nodig om conflicten en geweld bij sport, politiek en religie te stoppen? Dialoog lijkt weinig effectief in al die jaren. Wetgeving dan? Dat wordt vaak als onderdrukking gevoeld en werkt ook averechts. Wat zijn de offers die we als moderne samenleving willen brengen, om dit zinloze geweld te laten stoppen in de wereld? Moeten we een stuk van onze vrijheden opgeven in ruil voor veiligheid? Moeten we naar een alles-controlerende overheid? Of naar een sociaal krediet-stelsel?
Vrijheid is een zwaar bevochten feit, wat elk moment en overal moet worden gekoesterd en bewaakt. Democratie is ook een zwaarbevochten recht, wat niet overal in de wereld gelijk is en wordt gewaardeerd. Maar wat vertelt het verleden ons?
Het Heizeldrama van 29 mei 1985 heeft een generatie sportbezoekers met een dodental van 39 geleerd dat hooliganisme langdurig leed veroorzaakt; het geweld werd opeens heel helder herkenbaar en men had hier als bezoekers lering uit getrokken. Decennialang ging het de goede kant op in Europa en je kon zelfs weer kinderen in de tribunes zien met hun ouders. We kunnen het dus wél, als mensheid.
Ook de diverse katholieke kerkvorsten als Paus Johannes-Paulus II en ook Paus Fransiscus gaan liever de dialoog aan met andere kerkelijk leiders in de wereld, om zo tóch wederzijds begrip en vooruitgang te boeken. Ook hier zien we bijvoorbeeld in Noord-Ierland dat de IRA een stuk rustiger is geworden qua geweld en oorlog en dat er door wederzijds respect en dialoog een vorm van vreedzaam bestaan kan worden opgebouwd.
Blijft nog over de excessen in de politiek. Mannetjesmakerij moet weer plaatsmaken voor een breed gedragen beleid, het Polderoverleg moet weer effectief zijn werk gaan doen; óók binnen de bedrijven met een opendeur-beleid. We moeten stoppen met prestigemakende projecten, geldverkwistende vriendjespolitiek (mondkapjes, iemand?) en weer overgaan tot de orde van de dag: als democratisch door het volk gekozen vertegenwoordigers er het allerbeste uithalen voor de Nederlandse bevolking, ook internationaal.
We moeten stoppen met een copy-paste mentaliteit, maar eigen onderzoek doen, eigen ervaringen opdoen, en vooral met iedereen de dialoog aangaan waarbij wederzijds respect en begrip als basis dient. Pas dán kunnen we groeien als samenleving en kunnen we die eeuwigdurende neerwaartse spiraal verbreken die geworteld is in de sport, politiek en religie.
