(Bshensky - Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0)
Amerika en het verval van de (klassieke) Amerikaanse auto industrie. We kennen allemaal in grote lijnen de opkomst van 'The Big Three' ofwel de 3 grootste autofabrikanten van weleer: Ford, Chrysler en General Motors, en hun vele submerken. Gevestigd voornamelijk in Detroit, ook wel 'Motor City' genoemd vanwege de ontelbare montage-, onderdelen-, en toeleveringsfabrieken. Behalve de autobanden; die werden massaal in fabrieken in Akron gefabriceerd, ook wel bekend als 'Rubber City'.
Tijdens de hoogtijdagen tussen de jaren '50 en jaren '70 van de vorige eeuw werkte bijna iedereen die in Detroit woonde wel in de auto industrie op de één of andere manier. De auto was hét symbool van het na-oorlogse Amerika, samen met de vele nieuwbouwwijken die uit de grond werden gestampt. Het leven was goed, en de economie draaide super. En omdat iedereen zijn nieuwe welvaart wilde laten zien, was er een tekort aan personeel.
Dat tekort werd al snel opgevangen door Afro-Amerikaanse inwoners van de stad, die in die tijd dolblij waren om op de werkvloer naast de blanke Amerikanen te mogen en kunnen werken en geld verdienen. Dat werd gezien als een doorbraak in gelijkwaardigheid, en dat was het ook. Maar omdat de automarkt de vraag haast niet aankon qua productie, moest de takt tijd aan de lopende band omlaag.
Ter informatie: auto's worden geproduceerd aan een lange slingerende lopende band, die verschillende stations aandoet, waarbij personeel steeds dezelfde handeling qua montage uitvoert. De takt tijd is de totale tijd vanaf het begin van zo'n productielijn tot aan het einde, waarbij een complete auto de fabriek uit rolt. Deze takt tijd wordt gemeten in uren, minuten en seconden. Hoe lager de takt tijd, hoe meer voertuigen er per dag gebouwd kunnen worden, en dus hoe hoger de winst voor de fabriek.
Nu kun je als opzichter maar zó vaak roepen dat "het sneller moet!!". Geldbonussen kunnen een motivator zijn, of extra doorbetaalde vrije dagen. Maar de Afro-Amerikaanse werknemer nam iets bijzonders mee naar de werkvloer; een stukje cultuur. Een stukje cultuur wat de perfecte motivator bleek te zijn en bovendien de takt tijden op een positieve manier zou beïnvloeden. We hebben het over muziek.
In 1959 richt Berry Gordy Jr. in Detroit het muzieklabel Tamla Records op, wat een jaar later Motown Records zou gaan heten. 'MoTown' als in 'Motor Town' verwijzend naar het lokale 'Motor City' zoals Detroit genoemd werd. Gordy Jr. zocht naar vers nieuw en onbekend Afro-Amerikaans talent voor een nieuw soort geluid; de 'Motown sound'. Gevoelige soul muziek met een uptempo beat en Afro-Amerikaanse invloeden. Dit nieuwe geluid was niet alleen hitgevoelig, want hits kwamen er bij Motown ook aan de lopende band uit, maar een geheel eigen geluid wat niet alleen bij de eigen doelgroep, maar ook bij het blanke Amerika goed in het gehoor lag.
Maar er was iets bijzonders met die muziek van Motown aan de hand, en of dat nu wél of niét zo opzettelijk bedoeld was, qua maat lag dit nét onder de takt tijden die fabrikanten bij een hogere productie wilde hebben. Met andere woorden: zet een paar speakers langs de productielijn, draai Motown muziek, en de takt tijd gaat nog iéts verder omlaag. Naast die hogere productie aantallen bleek Motown muziek ook flink te verbroederen op de werkvloer; aangezien iedereen er vrolijk en productiever van werd, had dit ook zijn invloed in het uitgaansleven in de weekends. Motown muziek was aanstekelijk, verhoogde de productiviteit én verbroederde.
Wat zijn nu een aantal van die artiesten die bij Motown begonnen en zo werden ontdekt? Dat zijn niet de allerminsten!! Namen als Marvin Gaye, Smokey Robinson, Ther Jackson 5 en later ook Michael Jackson solo, Diana Ross, The Temptations, The Supremes, Gladys Knight And The Pips, The Four Tops, Stevie Wonder, The Commodores, Rick James, Otis Redding, en ga zo maar door. Allemaal ontdekt en begonnen bij Motown Records in Detroit.
Maar net zoals de Amerikaanse auto industrie van zijn sokkel viel en de stad Detroit in volledig financieel en letterlijk verval raakte, zo ook het legendarische platenlabel en de studio's waar het allemaal begon (zie foto boven aan dit artikel, wat ooit Studio B was). In 2005 was het gedaan met de zelfstandigheid van het label toen Universal het overnam. Er zijn sinds die tijd nog diverse wisselingen geweest, maar net zoals met de compact disc, is het eigenlijk nog alleen een labelnaam op heruitgaven en liggen de hoogtijdagen van Motown Records al lang achter ons.
Toch, anno 2024, blijft Motown muziek aanstekelijk. Het uptempo geluid, die mix tussen pop en soul, de gevoeligheid en dynamiek waarmee de Afro-Amerikaanse artiesten het brachten, en vooral ook die verbroedering, dat blijft tóch tijdloos en overstijgt élke tijdelijke hitlijst. Motown hád een geheel nieuwe en eigen sound ontdekt, die invloed had op de werkvloer en het uitgaansleven, maar die vooral de barriéres af brak tussen blank en gekleurd Amerika. Als je muziek dát allemaal kan bereiken, dan spreek je niet langer van muziek, maar van magie. Want dat is voor ons die o zo herkenbare 'Motown Sound'.
