(Chad Davis - Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0)
Aaahhh.... disco. Voor de één een hemels tijdperk, voor de ander de hel op aarde. Discomuziek en discotheken waren zo'n halve eeuw geleden "the place to be". Zien en gezien worden. Een nieuwe muziekstroming die bioscopen en danszalen vol kreeg en een dansstijl die je ook zonder partner kon beoefenen. Waar de term "sex, drugs en rock & roll" in die dagen vaak het negatieve uit de rockscene bewoordde, kan ik ook een donkere zijde van disco belichten.
Voortgekomen uit de soul- en funkmuziek van de vroege jaren '70, mede geholpen door de vele blaxploitation films uit die tijd (maar dat is een ander artikel op zich), ontwikkelde disco zich razendsnel als een nieuwe, positieve dansstroming voor jong en oud. Het nieuwe genre presenteerde zich voornamelijk via televisieprogramma's die in studio's of live werden opgenomen en uitgezonden en menig dansschool sprong in het gat met een cursus 'leren discodansen'.
Waar in Nederland midden jaren '70 via het door de VPRO uitgezonden televisieprogramma 'Van Oekel's Discohoek' als persiflage op de vele geplaybackte popprogramma's, de toen nog relatief onbekende Donna Summer 'ontdekte' die later wereldwijd zou uitgroeien tot de 'Queen of disco', en waar menig popband een eigen stijl probeerde te ontwikkelen in navolging van de Beatles; iets wat alleen Electric Light Orchestra is gelukt.
Disco was 'hot' en razend populair bij jong en oud. Zéker toen bands als ABBA en de Bee Gees internationaal doorbraken, met als ultiem hoogtepunt de speelfilm 'Saturday Night Fever' met in de hoofdrol John Travolta, was het tij niet meer te keren. Disco was overal. We pasten niet alleen onze manier van dansen aan, maar ook onze kleding, make-up en de manier van uitgaan.
In plaats van een danszaal kwam de discotheek, met zijn spotlights, discoballen en verlichte dansvloer. Rond de jaren '80 kwam daar de elektronische muziek bij en de radio hitlijsten werkten wekelijks nieuwe nummers af. Disco was een industrie op zich geworden. In Amerika kwamen daar nog Zuid-Amerikaanse dansinvloeden bovenop, de kleding werd schaarser en gewaagder en in New York was daar de gevestigde nachtclub Studio 54, waar veel Hollywood sterren verbleven om zich te laten zien.
Disco had een positief imago; bij rockmuziek paste meer agressiviteit en natuurlijk die verschrikkelijke drugsproblematiek. Disco had dat imago niet. Voor de buitenwereld tenminste. Het zijn echter die late jaren '70, waarin cocaïne zijn introductie doet bij het grote publiek en zijn allesverwoestende sporen decennialang zal nalaten...
Er zijn voorbeelden te over van die nachtelijke drugs scene, vaak gefinancieerd door diezelfde Hollywoodsterren die zich laten bewonderen op de dansvloer. Farah Fawcett, Christopher Reeve, Robin Williams komen in aanraking met muzieksterren als Michael Jackson, Rod Stewart, of David Bowie, en artiesten als Andy Warhol. En die waren rijk genoeg om een feestje te geven inclusief verdovende middelen, al dan niet zelf gebruikend. En zo werd de 'vrienden'kring explosief uitgebreid. Tel daarbij op dat het gebruik van cocaïne je een onkwetsbaar en goddelijk gevoel geeft en je weet genoeg.
Naast drugs en alcohol werd de discomuziek ook een voertuig om iets anders uit te dragen. De schaarse en gewaagde kleding was een instrument om de homosexualiteit uit te dragen en in plaats van louche gesloten bars, werd er nu openlijk gedanst, gezoend en versierd. Ook dit werd een eerste mogelijkheid om "uit de kast te komen".
Bands als The Village People droegen bij aan de openheid ervan en al snel volgden andere artiesten en bands. Waar Queen's Freddie Mercury openlijk bisexueel was en Elton John openlijk homosexueel, kwamen ook artiesten als Sylvester en Patrick Cowley in de gay scene naar voren met hun hoog dansbare muziek. Disco werd langzaamaan overgenomen door drag queens, bisexuelen, homo's en transgenders als Wendy Carlos.
In de jaren '80 werd dit effect verder naar de voorgrond verschoven door artiesten als Divine, Jimmy Sommerville en Frankie Goes To Hollywood. De drugs hadden daarnaast plaatsgemaakt voor onveilige sex en de explosie aan homobars en ontmoetingsplaatsen langs snelwegen. Was discomuziek 'gekaapt'?
Hoe het ook zij, discomuziek zelf was ook aan een verandering onderhevig. Begin en midden jaren '80 werd deze opgevolgd door Hi Energy (Bobby Orlando) en Italo, en elektronische muziek met de synthesizer voorop (direct gevolgd door de sampler) zette de traditionele discomuziek verder aan de kant, internationaal gezien.
Die donkere zijde van de disco kwam naar voren toen in de jaren '80 AIDS als ongeneeslijke ziekte onder juist die homo-beweging als een donderslag bij heldere hemel huishield. Slechtere kwaliteit drugs, veel onveilige sex, en nog relatief veel onbekend over deze nieuwe ziekte werd een dramatisch slagveld voor de vele slachtoffers die het bracht. AIDS was ongeneeslijk, besmettelijk en patiënten legden een slopend traject af richting het graf.
Disco was dood. De glitter en glamour waarmee het midden jaren '70 in de wereld kwam, moest genadeloos het onderspit delven, mede door AIDS en de veranderde wereld. De eerste helft van de jaren '80 was de mensheid verhard, door gewapende conflicten, een Koude Oorlog dreiging met nucleaire wapens, en een naar de voorgrond gedrongen sexuele voorkeur via muziek, met een dodelijke ziekte.
Tel daarbij op dat in Nederland de eerste schietpartijen in discotheken plaatsvonden onder het voornamelijk tienerpubliek, en het was een kwestie van tijd voordat dit tijdperk met zijn duistere wereld werd afgesloten. Disco bleek achteraf toch niet zo onschuldig als het leek voor de buitenwereld.
Ter verduidelijking: de hier genoemde artiesten zijn slechts ter illustratie gebruikt; ik veroordeel geen enkele artiest of band op sexuele geaardheid of drugsgebruik, noch dat ik ze er van beschuldig. Integendeel, de boodschap die ik de lezer juist wil meegeven is: wat je ook doet of gebruikt, doe het met mate en doe het veilig.
Rockers, hardrockers en heavy metal fans hadden het slechte imago opgelegd gekregen door conservatieve Christelijke Amerikanen van "sex, drugs en rock 'n roll", maar het was juist de disco die hier op tragische wijze slachtoffer van zou worden. Disco was een mooi tijdperk met mooie muziek, maar lang niet zo onschuldig als men altijd dacht.
{youtube}https://www.youtube.com/watch?v=AGayHWov0eU{/youtube}