(Kaitlyn Jacobs- Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0)
Platen. Schijven. Vinyl. Een écht product van de 20e eeuw, met het hoogtepunt in de jaren '80. Sinds de uitvinding van de wasrol in de late 19e eeuw en daarna de bakelieten 78-toeren platen, bracht de jeugd de opvolger daarvan, de vinyl elpee en single in de sixties, en later de 12 inch in de seventies, versneld in contact met de muziek uit die periode.
De platenindustrie speelde daar handig op in, in samenwerking met de radiozenders en de 'Hitlijst' was geboren. Toen later de televisie daar ook actief mee aan de slag ging, was de wekelijkse Nationale Top 40 een waar fenomeen bij de jeugd. Discotheken kwamen als paddenstoelen uit de grond, met natuurlijk de twienerama als voorloper op dat fenomeen.
Om al die muziek aan de man te brengen, moesten er grote vinylpersen worden aangeschaft, platenhoezen worden ontworpen, en studio's worden ingericht. Een hele industrie groeide rondom de vinylplaat, en naast de vele verkooppunten in winkels, deden radio en televisie ook een duit in het lucratieve zakje. De platenmaatschappijen in Nederland werden wereldwijd bekend en de opnamestudio's in Hilversum behoren tot de allerbeste ter wereld, waar artiesten als The Rolling Stones en Madonna regelmatig te vinden waren.
Maar laten we eens kijken naar de rijke geschiedenis van de platenmaatschappijen in Nederland. Waar in de jaren '80 de hoogtijdagen werden gevierd van muziekliefhebbend Nederland, moest er ook veel gepubliceerd en geproduceerd worden. Hoe kwamen we daar, in de eighties?
Natuurlijk was daar Philips, die naast de vinylplaten ook zorgde voor afspeel-, opname- en luisterapparatuur. En waar tot in de jaren zestig vooral dit label verkrijgbaar was, kwamen er al snel meerderen bij. Philips had door nog veel meer belang bij een florerende platenuitgifte en verdiende behalve het eigen label, ook in licentie uitgegeven muziek, waarbij de oorspronkelijke artiest onder contract staat bij een ander label, maar voor bepaalde landen op een ander label wordt uitgegeven.
Een slimme zet natuurlijk, die Philips destijds geen windeieren legde en gerust kan worden gezien als het 'Apple' merk van dat tijdperk. Maar er waren meer kapers op de kust.
Het van oorsprong uit Engeland afkomstige Arcade Records heeft alleen tot eind jaren zeventig zijn Engelse roots behouden, waarna wat handige Nederlandse mensen uit de branche het wisten over te nemen en het een sterk Nederlands karakter kreeg met zeer grote ambities. Vooral de verzamelalbums van het merk deden het boven verwachting goed en de platen rolden aan de lopende band de fabrieken uit.
Arcade is zo'n succesverhaal waar we trots op kunnen zijn. Men zag kansen, men had de juiste contacten, en er was een bovengemiddelde groei van de onderneming.
Het werd gevestigd in Weert, maar het heeft Rotterdamse roots door oprichter Johnny Hoes. Deze zanger van het levenslied begon in de jaren zestig het platenlabel en groeide al snel uit met een keur aan Nederlandse en later ook buitenlandse artiesten.
Naast het levenslied groeide het label ook met popmuziek verder uit tot een mooi Nederlands merk op vinyl. Veel Nederlandse artiesten zijn hier dan ook begonnen destijds en Telstar heeft een rijke culturele geschiedenis op dit gebied.
.
Begin jaren '80, tijdens het hoogtepunt van de wildgroei aan vinyl, beginnen Gert van den Bosch en Jan van Nieuwkoop het platenlabel Boni Records voor nieuw Nederlands talent. Er worden direct hits gescoord en dat veroorzaakt een explosieve groei, zodat ook zeer snel het submerk Break Records wordt gelanceerd voor de discomuziek en buitenlandse artiesten.
Hoewel niet de allergrootste in omvang, worden hier toch zeker grote internationale successen geboekt, waarvan artiest Divine de meest bekende zal zijn.
.
In 1997 richt Richard Branson in Engeland zijn eigen platenlabel V2 Records op, want omdat hij de multimedia-keten Fame ook in eigen handen heeft, is het zelf produceren van platen een groot pluspunt. Hij weet vele internationale artiesten aan zich te binden en dit werkt uiteindelijk steeds minder goed, zodat zijn eigen management in 2007 hem uitkoopt en het bedrijf als V2 Benelux terug te vinden is in ons eigen landje en Brussel.
De grotere namen maar ook nieuw talent trekken nog steeds grote aantallen platen, en die worden in grote getale geproduceerd tot vandaag de dag. Ook hier zag men kansen, had men de juiste contacten en werd een snelle groei voorzien, in plaats van een roemloze ondergang.
In 1937 richt Cornelis Nicolaas Rood het platenlabel CNR Records op, voor de helft Vlaams en voor de helft Nederlands. De labels werden jarenlang in het rood gebruikt, als verwijzing naar zijn achternaam. De muziek is altijd een tijdsbeeld geweest, met groot succes.
In de jaren zestig en zeventig werden er in eerste instantie veel Nederlandse artiesten vastgelegd, en later ook Duitse artiesten, en vanaf de jaren tachtig kon het bedrijf mee profiteren van de explosieve groei van het vinyl.
Sinds 2014 opereert het bedrijf volledig in België onder de naam CNR Belgium.
Suburban Records is een relatief vrij jong Nederlands platenlabel, wat in 1999 werd opgericht en het heeft grote namen aan zich weten te binden als bijvoorbeeld Peter Pan Speedrock, El Guapo Stuntteam, Keith Caputo en de Paceshifters.
Het label heeft dus de stevigere muziek in huis met bijpassend imago (and that's a góód thing!!)
.
PolyGram werd geboren uit een fusie tussen Philips Phonografische Industrie en Deutsche Grammophon GMBH in 1972. Tot 1985 was de ene helft gevestigd in Baarn en de andere helft in Hamburg, maar toen Philips de enige eigenaar werd, verhuisde alles naar Nederland en werd het label uitgebreid met enkele muziek uitgeverijen, PolyGram Filmed Entertainment en alle Philips multimedia.
In 1998 werd alles verkocht en werd het verder uitgefaseerd in Universal Music Group. Toch was Baarn een internationale hub destijds als het ging om muziek en alles wat daarmee te maken had. Ook hoesontwerper Myosotis was daar gevestigd, die garant stond voor ontelbare platenhoezen.
Hoewel Polydor in 1924 in Duitsland werd opgericht, begon met in 1962 aan een joint venture met PolyGram, en in 1972 werd het onderdeel daarvan, eveneens bestuurd vanuit Baarn. De naam verwijst naar poly (= veel) en doron (= geschenken); Polydor betekent dus 'veel geschenken'.
Grote namen waren terug te vinden op dit label, van Slade tot de Bee Gees en onder licentie artiesten als Jean-Michel Jarré, of de soundtrack van 'Grease' en 'Saturday Night Fever'. Maar ook ABBA, Golden Earring en Marco Borsato vonden gretig aftrek op dit label.
Ook dit label is dus uiteindelijk opgegaan in Universal Music Group.
MECADO is de afkorting voor Music Entertainment Creative Artist Development Organisation en werd in 1996 opgericht door Robert-Jan Hertog, om onder eigen label en met geleend geld goedkope parodiën op gabber nummers uit te brengen en niet veel later ook cover versies van vele tophits.
Hoewel de gabber scene al op zijn retour was en de cover versies voor een nieuwe inkomstenstroom moesten gaan zorgen, koos het publiek toch liever voor de originele artiesten en werd het merk in februari 1998 al failliet verklaard.
Dino Music werd in 1984 in Noord-Amerika opgericht en bracht daar voornamelijk verzamelalbums uit, te vergelijken met Arcade of K-Tel, en omdat men wilde uitbreiden naar Europa, kregen onder meer Engeland, Duitsland en Nederland hun eigen vestigingen.
Het label bracht artiesten uit als Di-Rect, Anouk en René Froger. In 2000 werd het overgenomen door EMI Music Netherlands en werd het merk vanaf 2004 volledig opgenomen in EMI. In 2013 werd Dino Music nieuw leven ingeblazen en in 2017 hadden ze ondermeer artiesten als Frans Duijts, Wolter Kroes, André Hazes Jr. en Jeroen van der Boom op hun label.
Negram was een Nederlandse platenmaatschappij die eigendom was van Bovema NV, de vroegere naam van de latere Nederlandse afdeling van EMI (thans onderdeel van Universal Music). De belangrijkste artiesten op het label waren onder meer George Baker Selection, BZN, Tee Set en Alexander Curly. De roots gaan terug tot de Eerste Wereldoorlog.
Men had groot succes met de distributie van buitenlandse labels. In 1965 gaat Negram een samenwerking aan met Delta tot de NV Negram-Delta. In 1977 besloot moedermaatschappij EMI om Bovema en Negram samen te voegen tot Bovema-Negram BV; na 1979 werd de naam van het bedrijf alweer veranderd in EMI Records Holland BV, en later EMI Bovema BV. Daarmee verdween de naam Negram definitief uit de Nederlandse muziekindustrie.
Roadrunner Records is een Nederlands platenlabel. Het was lange tijd een onderdeel van de Universal Music Group, maar behoort sinds 2006 tot Warner Music. Het label specialiseert zich in metal.
Sommige van hun succesvolle artiesten in 2012 zijn Cradle of Filth, Killswitch Engage, Trivium, Machine Head, Opeth, Slipknot, Soulfly, DragonForce, 3 Inches of Blood, Ill Niño en Stone Sour.
Een paar van hun nieuwe leden zijn bijvoorbeeld Black Label Society, Betzefer, Dream Theater, The Dresden Dolls, Megadeth, New York Dolls, Porcupine Tree, Within Temptation en CKY.
Dureco (afkorting voor Dutch Record Company) werd opgericht in 1952 en deed het in de jaren zestig vooral goed met Nederlandstalig repertoire van artiesten als Corry Konings, Jacques Herb, Vader Abraham en Vanessa. Tegenwoordig is het een platenlabel, onderdeel van muziekuitgeverij Strengholt Music Group.
In 2001 nam de Nederlandse muziekuitgeverij Strengholt Music Group het bedrijf over en bracht onder de Dureco-vlag onder andere de single 'Cruel Man' van Intwine uit, tevens de titelsong voor de film 'De Dominee'.
Na een periode van inactiviteit besloot Strengholt in de zomer van 2015 het label nieuw leven in te blazen en thematische conceptalbums uit te brengen onder de noemer 'Alle 20 Goed!'.
Red Bullet is een platenlabel in 1982 opgericht door Willem van Kooten. Eerder nam hij de artiesten via zijn muziekuitgeverij onder contract die hij niet langer kon verbinden aan platenlabels als Polydor en CNR.
De naam verwijst naar een stipnotering die met een rode sjabloon wordt aangegeven in de Nederlandse Top 40.
De Golden Earring en Stars on 45 waren de eerste succesvolle artiesten van het label, dat in Nederland woonachtige popartiesten onder contract heeft.
Natuurlijk heeft Nederland nog veel méér platenlabels gekend, veel kleintjes maar ook enkele grotere. Nederland is op muzikaal gebied dan ook een grote internationale speler (geweest) op het gebied van muziek uitgeven, opnemen, hoes ontwerpen, en alle overige bijkomstigheden.
Muziek was - en is - een hele Nederlandse industrie op zich. Tel daarbij op de vele artiesten die ons land herbergt, plus de jaarlijks terugkerende 1.100 grote en kleine festivals met optredens en dan besef je je opeens hoé gelukkig en rijk we ons mogen rekenen met zo'n immense industrie.
Het maakt het duiken in de vele platenbakken (nieuw of gebruikt) een heel stuk interessanter. 7 inch, 12 inch en 30 cm albums. Het artwork blijft geweldig, de artiesten hebben zich soms onsterfelijk gemaakt met hun geluid. Daar kan geen streaming service als Spotify tegenop met zero inch.
