Het is: .

Zero Waste: Op Naar Nul Procent Afval

afval sorteren naar soort

Afval, geproduceerd door mens en industrie, is al een millennia oud probleem. Het is vies, het stinkt, het is waardeloos en je wilt het niet in je omgeving hebben. De industirële revolutie, de voortgang in chemie en de na-oorlogse wederopbouw met bijbehorende welvaart hebben de afvalberg globaal opgehoogd tot onaanvaardbare niveaus. Het mag een publiek geheim zijn dat de huidige manier van "afval scheiden voor een beter milieu" niet werkt; groen afval wordt door het overgrote aanbod soms gewoon meeverbrand in de ovens, karton hoopt zich op als ongewenst papierafval, en over de megatonnen aan plastic (én de verschillende soorten) zullen we maar niet spreken.

Het probleem is drie-zijdig: aan de productiekant wordt er gewoonweg té veel verpakking geproduceerd. De tweede kant van het verhaal is dat de huidige sortering van afval niet effectief genoeg is. De derde kant van het probleem is dat slecht gescheiden afval waardeloos is geworden als herbruikbare grondstof, omdat het aanbod simpelweg té groot en té vervuild is met andere afvalstoffen. Afval levert niets meer op en dus hoopt het zich weer overal op.

wereldwijde bergen opgehoopt ingezameld maar tevens waardeloos afval

In het Japanse dorp Kamikatsu hebben de bewoners inéén geslagen en zélf een systeem bedacht om effectiever te recyclen. De veelal oudere bewoners hadden tijd en ruimte, iedereen raakte enthousiast en dat resulteerde in een uniek systeem. Er werden meer categoriën bedacht om véél effectiever te scheiden, waardoor deze materialen niet alleen veel schoner werden ingeleverd, er kon ook veel direct worden hergebruikt (upcycling) én het afval werd meer waard doordat het beter gescheiden was. Er werd niet bezuinigd op aankopen, er werd alleen véél bewuster door het hele dorp met recycling (en upcycling) omgegaan.

Voor dit dorp bleek een klein, eigen opgezet centrum voldoende. Dit uitgebreide recyclingcentrum fungeerde tevens als kringloop- en weggeefwinkel, dus het gebouw en terrein had meteen een dubbele functie. Begonnen in 2002 had het systeem een recyclestroom van 34 kanalen afval. Dat lijkt veel in vergelijk met onze 5 stromen (plastic, groen, papier, glas en overig afval), maar dat komt straks; het is zeer eenvoudig te implementeren. In 2015 was de stroom afval al opgedeeld in 45 kanalen over 13 verschillende categoriën, waar alle bewoners van het dorp tevreden over waren.

Waar we hier in het gehaaste Westen amper tijd hebben om over dingen na te denken, hadden deze dorpsbewoners álle tijd: er werd mindful over afvalrecycling (en -upcycling) nagedacht. Mindful is hier het toverwoord; als we immers állemaal bewuster omgaan met wát we precies weggooien, hoeft niemand in te leveren op aankoop en op welvaart. We gooien/brengen ons afval alleen bewuster gescheiden weg. Dat levert aardig wat op: 

Het afvalstation is schoon, overzichtelijk en opgeruimd

het oud papier en de samengeperste blikjes brengen in het dorp jaarlijks elk zo'n 30.000 euro op, vanwege de puurheid van het afval. Niet gek, voor een dorp van amper 1.700 bewoners. Inmiddels heeft men een effectieve graad van 81% gerecycled afval bereikt en het doel is om in 2020 nog 0% naar de afvalverbranding te brengen. Een lokaal doel nu is om gezinnen met pasgeboren baby's een katoenen luierset cadeau te geven, welke kunnen worden schoongewassen. Dit voorkomt de wegwerpluier zoals iedereen hem nu gewend is én het scheelt duizenden euro's in aanschaf van steeds nieuwe luiers. Dat is een voorbeeld van mindful met afvalstromen omgaan, waarbij het geld oplevert, niemand op welvaart hoeft in te leveren, en men ook nog eens geld overhoudt in de gemeenschap omdat er weer word verdiend aan afval. 

Laten we de hoop uitspreken dat wij hier met zijn allen van kunnen leren. Stinkend vies en waardeloos afval is een bron van ellende, waarmee we alle generaties ná ons opzadelen. Microplastics zijn overal te vinden op de wereld, in de natuur en in mens en dier. Maar we kunnen wél een start maken met anders inzamelen en verwerken. En als dat is gelukt, kunnen we alle stortplaatsen ook gaan aanpakken. De laatste 2,5 generatie heeft méér afval geproduceerd dan de pakweg 40.000 generaties vóór ons. Het is onze verantwoordelijkheid om het globale afvalprobleem serieus aan te pakken en op te lossen; dat zijn we verplicht.

Hoe zien de 34 traditionele categoriën van afvalrecycling uit Kamikatsu er uit?

Naast de bereidheid van de héle gemeenschap om hiermee te werken, heeft men ook het onderwijs bij betrokken. Bewustmaking, informatie en activering zijn de schakels in dit proces. Maak iedereen er van bewust dat dit een serieus probleem is, wat met aandacht opgelost kan worden en zelfs geld voor iedereen kan opleveren. Geef een brochure uit voor elk huishouden waarin de recyclestappen staan vermeld. Zorg voor een helpende hand tijdens het recycle proces, als men afval gescheiden komt inleveren.

Alles wat wordt aangeleverd, is zoveel mogelijk gereinigd, opgevouwen en uitgesorteerd.

1. aluminium blikjes

2. stalen blikjes: een sorteermethode is een simpele magneet

3. spuitbussen

4. metalen doppen

5. helder glas flessen: hier wordt niets kapot gesmeten, alleen de hele flessen

6. wit glas flessen: ook hier uitsluitend hele flessen

7. grote glazen (meer dan 1 liter) flessen <= deze worden op kleur uitgesorteerd

8. gekleurd glas fles <= deze worden op kleur uitgesorteerd

9. kapot glas, glazen stoppen, spiegelglas, keramiek: dit wordt gezamenlijk vermalen en hergebruikt als bouwmateriaal

10. batterijen: de metalen wikkel wordt gerecycled en de inhoud wordt als chemisch afval verwerkt. Men wordt aangespoord om oplaadbare batterijen te gebruiken

11. gloeilamp: uitsluitend hele exemplaren. Men wordt aangespoord om over te stappen op LED-verlichting

12. TL-lamp: uitsluitend hele exemplaren. Men wordt aangespoord om over te stappen op LED-verlichting

13. LED-lamp: uitsluitend hele exemplaren

14. gebroken lampen, mix

15. styrofoam (piepschuim) verpakking: <= deze worden schoongemaakt aangeleverd en op kleur uitgesorteerd. Men wordt aangespoord om vlees, groente en fruit te kopen met een eigen kartonnen doos of katoenen tas

16. oude kleding en gordijnen: schoon aangeleverd en direct voor de kringloop- of weggeefwinkel. Geef het aantal kilo door, zodat men kan bijhouden hoeveel kilo wordt gerecycled

17. pakken van melk, sap en water: wordt schoongewassen aangeleverd en als oud papierstroom apart gerecycled

18. bruin karton: <= op kleur gesorteerd en plat gevouwen zonder plakband wordt dit opnieuw verkocht

19. krantenpapier: dit wordt gebundeld en als krantenpapier gerecycled

20. magazines en snippers: deze zijn gelijmd en vervuilen het gewone papierrecyclingsproces. Deze worden gedowncycled tot normaal papier

21. chopsticks: schoongemaakt aangeleverd worden deze gerecycled voor papier en de rest is voor aanmaak van vuur

22. PET-flessen: schoongemaakt en heel aangeleverd, zodat ze beter en snelle gerecycled kunnen worden. Men wordt aangespoord om over te stappen op biologisch afbreekbare (composteerbare) flessen

23. plastic dop (en ring) van de fles: deze wordt gerecycled

24. wegwerpaansteker: het metaal en plastic kan gescheiden worden gerecycled

25. matrassen en tapijten: moeilijk te recyclen door de gelijmde constructie van verschillende materialen. Men wordt aangespoord om tapijten van gerecycled materiaal te kopen

26. papieren servetten en wegwerpluiers: deze worden verbrand, maar er is een scheidingstechniek beschikbaar om het papier van het plastic te scheiden; dit is echter voor grotere steden lucratief. Men wordt aangespoord om katoenen luiers te gebruiken

27. gebruikte olie en vet: aanleveren in de container waarin het gekocht is. Deze oliën en vetten kunnen worden hergebruikt als brandstof en/of als grondstof voor kunstmest

28. plastic verpakking (o.a. cellofaan): kan hergebruikt worden mits schoon aangeleverd

29. alles wat niet gerecycled kan worden: rubber, lasers, tassen, kapotte schoenen. Dit alles wordt onder hoge temperaturen verbrand en de as gaat naar een landfill

30. alle fiets-, bromfiets, motor, en autobanden: hiervoor wordt bij inlevering een kleine eigen bijdrage betaald, zodat fabrikanten of autodealers ze komen ophalen om verder te laten recyclen

31. huishoudelijke en vrijetijds items: meubels, buraus en grote items worden ingezameld met een kleine eigen bijdrage en gesorteerd op materiaal. Hout wordt gerecycled, metaal wordt verkocht. Het meeste wordt via de kringloop- of weggeefwinkel hergebruikt

32. electrische apparaten: wasmachines, koelkasten, airco's: deze worden ingeleverd met een kleine eigen bijdrage, omdat oude apparaten vak nog schadelijke stoffen bevatten welke goed verwerkt moeten worden. Werkende apparatuur gaat via de kringgloop- of weggeefwinkel.

33. groen afval en schillen: als dit binnen 2/3 dagen wordt ingeleverd stinkt het nog niet en kan het prima worden gecomposteerd, wat later gratis kan worden afgehaald

34. chemisch afval: van verpakkingen voor onkruidverdelger tot pesticiden, en van verf tot accuzuur <= deze worden verder gesorteerd en gescheiden

Duidelijke sorteerinstructies en behulpzaam personeel begeleiden iedereen naar een bewuster recyclingsproces

Het mooie van dit systeem is dat het waardevol is op vele manieren: financieel gezien levert dit sorteersysteem gewoon geld op; het is lucratief voor de lokale gemeenschap. Ten tweede levert het flinke besparingen op bij de huishoudens door lagere aanschafkosten, lagere verbruikskosten en een beter upcycling systeem door kringloop en weggeef. Het recyclingcenter wordt als het ware ook een sociale ontmoetingsplek. Ten derde is dit systeem dusdanig doordacht en beproeft in de praktijk, dat in de toekomst ook oude landfills kunnen worden aangepakt. Recyclen levert op en daar profiteert iedereen van mee.

Wie Ik Ben

oprichter en oud-voorzitter Puch Touring Club Nederland 1987 t/m 1994, oprichter en oud-voorzitter Stichting Bevordering Bromfietsgebruik 1991 t/m 1994, oprichter en oud-webmaster De Grootste Puch Maxi Site Ter Wereld 1998 t/m 2001, naamtegel @ Boompjeskade, Rotterdam sinds 1998, naam in atomen geschreven op aluminium target marker, geland door Hayabusa ruimtesonde in 2005 op asteroide 1998 SF 36, oprichter en oud-webmaster Back to Lowlands community 2001 t/m 2009, officieel verkozen tot 'Ultimate Diehard Lowlander' door Oor Magazine in  2005, oprichter en oud-webmaster Low-Lands.nl fansite 2005 t/m 2022, officieel verkozen tot Time Magazine's 'Person Of The Year' 2006, oud-recensent MusicFrom.nl 2006 t/m 2013, co-houder van 1 wereldrecord in 1986 en 2 wereldrecords in 2008, oud-recensent 3voor12 Overijssel 2007 t/m 2009, oprichter en oud-webmaster Nirwana Tuinfeest startpagina 2009 t/m 2021, oprichter en oud-webmaster NirwanaFestival twitter 2009 t/m 2021, oprichter en oud-webmaster Zwolz.nl wijkwebsite Zwolle Zuid 2010 t/m 2012, directeur/eigenaar en oprichter van webshop Pandorrah.nl 2012 t/m heden, naam naar Mars gevlogen aan boord van NASA's Orion Flight Test 2014, oprichter en oud-webmaster spellensite Collect.One 2015 t/m 2020, oprichter en oud-webmaster 27MC.org 2020 t/m 2021. alle artikelen op deze site zijn 100% door mensen gemaakt en geschreven.

Waar Ik Voor Sta