In de 21e eeuw zal Nederland flink veranderen. Dat is ook nodig om alle huidige én toekomstige problemen het hoofd te bieden. Deze periode van overgang wordt ook wel een transitie genoemd. Nog nooit in de geschiedenis zijn er op zóveel vlakken tegelijk transities gaande of staan in de startblokken. Generatie X (geboren 1960-1980) zal in het Westen later worden gekenmerkt als dé laatste generatie vol 'oude' welvaart en luxe.
Op dit moment heeft het eerste kwart van de 21e eeuw de wereld het zwaar voor de kiezen. Met de aanslagen op het World Trade Center in New York op 11 september 2001 lijkt de wereld in rap tempo af te glijden in chaos en ellende. Een nieuw tijdperk van barbaars terrorisme breekt aan, compleet met uit religie gevoede aanslagen. De wereld polariseert, en de politiek ontkomt hier ook niet aan.
Dan volgt in 2008 het omvallen van de bankensector, met als eerste bank het Amerikaanse Lehman Brothers. Bewust doodlopende leningen en hypotheken verstrekken en deze op de internationale markt doorverkopen, bewust slecht presterende derivaten herverpakken in pakketten en aanbieden, de opgeslagen werkelijke goudvoorraad vele malen aan meerdere partijen verkopen in papiervorm, het vrij laten opereren van hedgefunds die gezonde bedrijven als sprinkhanen kaalvreten en (bijna) failliet achterlaten met massa ontslagen tot gevolg en nog andere frauduleuze handelingen zorgen voor een wereldwijde schokgolf die de belastingbetalers honderden miljarden alleen al in Nederland kosten. Hele huishoudens zien hun spaargeld en aandelen verdampen.
Tijdens de klimaatconferentie in 2015 in Parijs dringt het dan toch eindelijk door bij de overheden dat de planeet in gevaar is door klimaatverandering en milieuvervuiling. Om het tij te keren moeten er drastische maatregelen genomen gaan worden, wil de aarde rond het jaar 2100 nog enigszins leefbaar blijven. Uitzondering op die regel is Amerika, wat onder leiding van de kersverse president Trump zich verder afkeert en uitsluit van maatregelen en dit alles wordt gezien als onwaar. Ondertussen lopen enkele zomerse temperaturen uit tot boven de 45 graden en het aantal bosbranden in de wereld loopt volledig uit de hand.
Eind 2019 komt daar een pandemie genaamd COVID-19 bij. Een zeer besmettelijke en tot dan toe onbekende ziekte waarbij mensen als bosjes neervallen; in het begin vaak met extreem dodelijke gevolgen. Mondmaskers, vinyl handschoenen en ontsmettingsmiddelen zijn niet aan te slepen en vaak ook niet voor iedereen verkrijgbaar. De mensheid wordt thuis in isolatie gehouden, er wordt massaal thuisgewerkt, er worden massagraven gegraven in alle haast, crematoria kunnen de werkdruk niet aan en boodschappen worden thuisbezorgd. Van 22 januari 2020 tot en met 10 maart 2023 verzamelt de Johns Hopkins University dagelijks de cijfers en deze zijn uiteindelijk 676.609.955 geregistreerde besmettingen, 13.338.833.198 vaccinaties en herhaal vaccinaties gezet, en 6.881.955 doden te betreuren, in die periode.
De Nederlandse politiek is verdeelder en gepolariseerder dan ooit, met als gevolg dat sinds 2002 de traditionele verzuiling van de 3 grootste partijen (PvdA, CDA, VVD) volledig versplintert en het vooral de (extreem)rechtse partijen zijn die als paddenstoelen uit de grond schieten en bijna over elkaar tuimelen met radical uitspraken en ideëen om maar zoveel mogelijk zetels te kunnen bezetten bij de vele verkiezingen.
Allereerst valt "Kok-II" in 2002 en dat is meteen de allerlaatste keer geweest tot op heden dat een linkse partij mee regeerde en zelfs de premier leverde voor het kabinet. Vervolgens valt "Balkenende-I" in 2002 wat middels een zoektocht over rechts meer macht wilde binnenhalen. Ook "Balkenende-II" struikelt en valt over rechts in 2006. "Balkenende-IV" herhaalt dit nogmaals met een val, maar van links wil men niets meer horen of weten, lijkt het. "Rutte-I" zoekt het nog extremer op rechts en gaat in zee met de PVV, wat uiteindelijk in 2012 een val oplevert. En na de verkiezingen in 2023 voor de Eerste Kamer is een val nabij voor "Rutte-IV". (Extreem)rechtse politiek lijkt te zijn uitgewerkt in Nederland, met alleen maar nadelen voor de bevolking, in de vorm van uitgeklede arbeidscontracten, lagere en strengere uitkeringen, versoberde toeslagen, structureel te weinig woningen en jawel: voedselbanken die de vraag amper aankunnen.
In 2021 zijn daar extreme regenvallen in Europa, veroorzaakt door klimaatveranderingen. In de landen België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Verenigd Koninkrijk en Zwitserland zijn er enorme overstromingen met onnoemelijke schade en leed. In het Duitse Ahrtal spoelt een hele gemeenschap letterlijk weg en 134 mensen komen daar om het leven. In Gelderland en Noord-Brabant staat het water boven de oevers en in Limburg spoelen ook huizen weg met miljarden euro's aan schade. Een nationaal hulpplan wordt opgezet en Nederland doneert massaal.
Op 24 februari 2022 besluit Rusland Oekraïne binnen te vallen onder het mom van een "speciale militaire operatie". Men wil de op het Westen gerichte regering uit het zadel tillen door een geplande invasie en door een eigen Russisch overheidsbestuur te vervangen. Het Westen, onder leiding van Amerika en Europa, willen hier niets van weten. Als de Oekraïnse bevolking niet alleen zichzelf weet te verdedigen maar zelfs de indringers weet terug te dringen, zeggen veel wereldleiders steun en hulp toe om die terugdringing tot aan de landsgrenzen te blijven steunen. Miljarden aan kapitaal, hele stromen aan goederen, en oud militair materieel wordt gestuurd naar het front. Oekraïnse soldaten worden in het buitenland getraind om met deze voor hun maatstaven moderne apparatuur om te gaan, en mét succes. Ondertussen vangt heel Europa gevluchte Oekraïners op voor onbepaalde tijd.
Echter, de grootste graan- en maisvoorraden komen uit die regio en Rusland wil die in eerste instantie niet vrijgeven. Een hongerwinter dreigt voor een groot deel van de planeet. Door onderhandelingen van met name Türkiye (Turkije) komen er wederzijdse afspraken en kan het eerste jaar van de oorlog de wereld nog redelijk van voedsel worden voorzien, maar in 2023 wordt dit al onzekerder. Mede door het onvoorspelbare gedrag en de aanhoudende dreigende taal vanuit Rusland voelen Finland en Zweden zich genoodzaakt om lidmaatschap van de NAVO aan te vragen. Op 4 april 2023 treedt Finland officieel toe tot de NAVO.
Begin 2023 kijkt heel de wereld met afschuw naar de manier waarop Nederland zijn asielzoekers opvangt. Na verschillende reportages ziet men naast de dranghekken de vervuilde en overvolle urinoirs, men slaapt in de buitenlucht op het gras, er zijn vechtpartijen waar amper iets aan wordt gedaan en het is een ambtelijk falen van ongekende omvang. De meest basale mensenrechten worden geschonden door de Nederlandse overheid.
En dan hebben we het nog niet gehad over de erbarmelijke staat van de kinderopvang met de nodige schandalen, de jeugdzorg waarbij kinderen met hun 18e jaar letterlijk op straat komen te staan en dakloos zijn, de gezondheidszorg die overbelast en onderbemand is en waarbij personeel na besmetting met COVID-19 massaal aan de kant wordt gezet, de uitgeklede publieke diensten als politie en brandweer, maar ook het openbaar vervoer het niet meer aan kunnen, de wachtlijsten voor een sociale huurwoning hier en daar oplopen tot 25 jaar(!), dezelfde bestaande huurwoningen worden doorverkocht aan investeerders met extreme prijsstijgingen tot gevolg. Tel daarbij op dat het energienet overbelast is geraakt en geen nieuwe aansluitingen meer kan accepteren en de drinkwatervoorziening wordt bedreigd, en je ziet dat de wereld in brand staat; letterlijk en figuurlijk.
Tóch gloort er hoop voor de toekomst. En die ligt in wereldwijde samenwerking. En om te kunnen samenwerken moeten onze doelen het zelfde zijn. Hiervoor moeten we als een gepolariseerde wereld éérst weer naar elkaar leren luisteren en van elkaar wíllen leren. Als we er dan samen achter komen dat onze doelen hetzelfde zijn, kunnen we leren om grensoverschrijdend samen te werken. Dat is effectiever omdat het sneller gaat, en het is goedkoper omdat kosten gedeeld kunnen worden. Bovendien wordt het doel dan wél bereikt.
Een voorbeeld is nu de hulp aan Oekraïne. Door deze hulp blijft de situatie stabiel in de regio, waardoor de economie kan blijven optrekken, en de voedselveiligheid wordt gegarandeerd in plaats van bedreigd. Een ander voorbeeld is medische samenwerking. Doordat specialisten en onderzoekers tijdens COVID-19 hun gegevens in realtime konden delen met de rest van de wereld, kon onderzoek naar een kuur of vaccin worden versneld en werd de pandemie uiteindelijk in 3 jaar tijd bedwongen. Dat heeft de economie goed gedaan en zo zijn er ontelbare levens gered uiteindelijk.
Een ander punt is acceptatie. Wat voor ons in Nederland heel gebruikelijk is, dat is in 95% van de wereld niet zo vanzelfsprekend. Anders van geslacht, anders van religieuze aard, anders van sexuele voorkeur, anders van politieke opvattingen, anders van gezondheid, en ga zo maar verder. We zullen moeten leren elkaar te accepteren zoals we zijn, zonder voorwaarden. Voor de één is carriëre maken alles, voor de ander is een spirituele ontdekkingsreis het ultieme doel. Voor de één is een mooi en groot koophuis een doel op zich, terwijl voor de ander een huis slechts een noodzakelijk dak boven het hoofd hoeft te zijn. Status versus creativiteit, geld versus kennis, kunst versus politiek. Laten we elkaar onvoorwaardelijk leren te accepteren en genieten van elkaars verschillen; dát is wat ons maakt tot de mensheid van de 21e eeuw. En van dááruit kunnen we samen geweldige dingen bereiken. Als we maar wíllen.
Nederlanders zijn meesters van de zee. Waar voor velen de stijging van de zeespiegel door klimaatverandering een bedreiging is, daar zien Nederlanders kansen. Ook voor Nederland zelf. We kunnen ervoor kiezen om drijvende woningen te bouwen in de kustprovincies. Geen funderingen meer slaan onder een woning, maar deze aan een verankerd punt laten meedrijven op het getijde wat komt en gaat. Méér natuurlijke woningen bouwen van hout, de verloederde speeltuinen in een wijk af te graven voor singels vol water, met een rietkant en een kleine steiger, zodat we een natuurlijke watervoorraad, een rust- en recreatiepunt in één, en een mooie plek om te kunnen vissen hebben. 's Winters kunnen we dan schaatsen. Schaduw, water, voedsel en recreatie in één. Het is mogelijk.
De auto in de straat gaat verdwijnen. Woon-/werkverkeer is niet langer noodzakelijk want we kunnen thuiswerken. Snelwegen kunnen worden afgebroken en hoofdwegen kunnen opnieuw ongedeeld worden met een aparte strook voor fietspad. De pakketbezorger verdwijnt en de stoeptegel met QR-code verschijnt, zodat de bezorgdrone op de afgesproken tijd bij het juiste adres het pakket bezorgd. Een grotere bezorgdrone komt automatisch voorrijden met de via het internet bestelde boodschappen. Een basisinkomen of negatieve inkomstenbelasting zorgt er voor dat iedereen van de wieg tot het graf genoeg inkomen heeft voor wonen, zorgverzekering en voedsel.
Wie wil werken kan dat nog, maar betaalt een flatrate van 50% over het brutobedrag aan inkomsten. Fabrieken zullen 24/7 het hele jaar door robots worden gerund en de eigenaren betalen voor elke robot inkomstenbelasting. De geproduceerde hoeveelheden aan goederen nemen echter zó snel toe dat het 'Tijdperk Van Overvloed' er aan komt; voedsel zal in zó'n grote hoeveelheid en zó goedkoop worden geproduceerd, dat het tegen een fractie van de huidige prijzen het hele jaar overal te verkrijgen zal zijn. De wereld kan straks met gemakt 25-50 miljard monden voeden als dat nodig mocht zijn. Mensen kunnen weer gaan doen wat ze graag wíllen doen: vakantie, studeren, een boek schrijven, een zoektocht naar jezelf, wat je maar wilt.
Innovaties zullen ook versnellen. Door de komst van computers, robots en kunstmatige intelligentie zal de mensheid zich sneller naar een hoger niveau kunnen tillen. Klimaatbeheersing wordt mogelijk, de luchtverontreiniging wordt naar nul gereduceerd, extra-planetaire industrie zal een begrip zijn, de hele ruimtevaartindustrie komt op volle gang, effectievere energie opwekking en de opschaling van schone (groene) waterstof in overvloed zal er voor zorgen dat elk huishouden net als met een internet abonnement nú, straks onbeperkt stroom voor een vast laag bedrag per maand zal hebben.
Biotechnologie zal bijdragen tot betere zonnepanelen, de studie en realisatie van femto-technologie als opvolger van nano-technologie komt uit de startblokken en afval zal tot núl worden gereduceerd. Álle kosten zullen zoveel mogelijk tot dicht bij de nul worden gereduceerd en nieuwe manieren van inkomsten zullen elke wereldbewoner welvaart, een dak boven het hoofd, schoon drinkwater, voldoende voedsel, gratis studiemiddelen en medische zorg garanderen. De eerste persoon die gezond 200 jaar wordt is inmiddels al geboren ergens op de planeet. Medische zorg en ingrepen zullen drastisch veranderen; veel is met een te programmeren capsule die een patiënt inneemt op te lossen. De doven zullen weer horen, de blinden kunnen weer zien, de invaliden kunnen weer lopen en vrij bewegen. Het komt er aan.
We zullen hier ook een aantal dingen voor moeten opgeven. We moeten nóóit meer terug willen naar de huidige en afgelopen tijd. Winkelcentra zullen verdwijnen. Dertig verschillende soorten boter voor op je brood eveneens. Luxe goederen verdwijnen; álle gemaakte producten zullen van luxe kwaliteit zijn. Kopen voor eigendom raakt passé. Huren voor een vast laag bedrag per maand wordt de norm, met de garantie dat een kapot of defect item binnen enkele uren door de fabrikant wordt vervangen. Drones zullen het Amazonegebied en gebieden waar een bosbrand heeft gewoed maar ook woestijnen via gps gaan beplanten of inzaaien in slechts enkele weken. De atmosfeer zal zich gaan herstellen en boskap zal nóg gereguleerder en effectiever worden.
De oceanen zullen volledig worden bevrijd van vervuiling. Visstanden herstellen zich binnen enkele jaren. Plastic wordt niet langer uit oliedestillaat geproduceerd, maar uit biologische producten en is volledig biologisch afbreekbaar. Ons hoofdzakelijk vervoermiddel wereldwijd wordt de (elektrische) fiets. Oud kernafval zal volledig worden opgewerkt en volledig worden hergebruikt in kerncentrales van de vierde en laatste generatie; er zal geen kernafval meer bestaan hierna. We leren weer te leven mét de natuur en zullen deze weer kunnen herstellen voor het allergrootste gedeelte.
Het enige wat we moeten doen, is naar elkaar léren luisteren, elkaar onvoorwaardelijk accepteren met al onze verschillen, en van elkaar leren. Alleen zó kunnen we onze gezamenlijke doelen vaststellen en er samen aan werken, zodat elk doel kan worden gerealiseerd, hoe groot of klein ook. We hebben nog een ruime driekwart eeuw de tijd. Laten we het doen.
